Liever levende geschiedenis dan straatnamen schrappen

Met de oproep van de Bond van Antifascisten om Piet Hein en de Ruyter te schrappen als straatnamen is de kruistocht tegen straatnamen ook in het noorden gearriveerd. Maar zelfs mét deze straatnamen lijken nog maar weinig Nederlanders te weten wie deze mensen echt waren en hoe zij hebben bijgedragen aan zowel de gouden eeuw als de zwarte bladzijde van ons slavernijverleden. Laten we liever deze straatnamen behouden en ons verleden beter leren kennen. Zo bereiken we meer dan door ons verleden te verbergen.

In 2016 mocht ik als bewoner van de H.W. Mesdagstraat in de Schildersbuurt gratis naar ‘Mesdag, Mesdag, Israëls en de Schildersbuurt’ in het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Bij deze tentoonstelling in het kader van het Mesdagjaar 2015 leerde ik voor het eerst de bijzondere werken van deze 19e eeuwse Groningse schilders kennen. Ook ging de tentoonstelling in op het leven van de drie heren en de vraag waarom, al tijdens hun leven, zij een eigen straat kregen. Pas bij dit museumbezoek had ik het idee dat ik écht Mesdag een beetje leerde kennen.

Helaas kan niet iedereen het verhaal achter zijn straatnaam leren kennen. Toch maakt de Bond van Antifascisten het wel erg bont wanneer zij het Groninger stadsbestuur vragen om Piet Hein en andere straatnamen te schrappen en zeggen: “Hij was eigenlijk gewoon een zeerover en werkte mee aan de onderdrukking van mensen in het buitenland”. Zo eenvoudig is zijn levensverhaal niet en de tijd waarin hij leefde evenmin. Grote daden en misdaden gingen destijds, soms noodgedwongen, hand in hand.

Door straatnamen te schrappen verdwijnt één van de weinige dagelijkse herinneringen aan deze tijd. Terwijl diezelfde straatnamen juist kunnen helpen om ons ingewikkelde verleden tot leven te brengen. Het voorbeeld van ‘Mesdag, Mesdag, Israëls en de Schildersbuurt’ verdient dan ook een vervolg.

Maar ook is natuurlijk de vraag: “Waar houdt het schrappen van straatnamen dan op?” Hoe gaan we dan bijvoorbeeld om met De Oranjes en hun aandeel in de slavernij? Dient de Oranjebuurt ook een andere naam te krijgen? En past het om de belegeraar van Groningen (1594) Willem Lodewijk een gymnasium te gunnen? Of was hij onze bevrijder? De discussie begint met één straatnaam, maar heeft geen logisch einde. En als iedereen één straatnaam mag schrappen, dan blijven er weinig namen over.

'Wie zijn geschiedenis niet kent, is gedoemd haar te herhalen.' Aldus de filosoof George Santayana. Dus, nee, beste bestuurders, schrap die namen niet. Maar laat met die namen het debat over hun historische betekenis - en de betekenis voor wie wij vandaag de dag zijn - voortleven.

Jasper Honkoop
Fractievoorzitter VVD Groningen